حافظه تاریخی و حافظه عمومی

بنام خدا

حافظه مردم روزگار ( البته ایران و غیر ایران ندارد) ضعیف است و همانطور که بعضی را پس از مردن می پرستند همینطور هم گاهی این مرغ همسایه است که غاز است و همیشه غذای نذری را به دست‌پخت مادر خود ترجیح می دهند و اغلب هم بشدت مترصدند تا کسی از اسب بیافتد تا بلایی سرش بیاورند که از اصل هم بیافتد. خیلی ها در زمان حیاتشان یا بعد از مرگشان مغضوب و یا محبوب مردم بوده اند و با گذشت سالها چهره واقعی شان مشخص شده و خادم یا خائن بودنشان در تاریخ درج گردیده است. شاید روزی که حسنک وزیر بر دار شد و یا نظام الملک به تیغ اسماعیلیان گرفتار گردید چهره های محبوبی نزد مردم نبودند اما امروزه جزو مردان بزرگ سرزمین مان به شمار می روند . از این قبیل فراوان هست که به تعدادی اشاره می شود:

1- در مطلب "آه سولون" اشاره ای به سولون شد که این مرد حکیم زمانی قانونگذار یونان می شود و مردم ده سال حکومتش را تضمین می کنند( آنها از زمان باستان که قبل از هخامنشیان ما بوده دموکراسی داشته اند) اما تا خرشان از پل می گذرد و سولون کمی ضعیف می شود و محبوبیتش فراموش می گردد مردم به سمت رقیب و مخالفش می روند و حتی می گویند که ادرار او " آب عسل" است!

2 - در زمان ساسانیان وقتی انوشیروان به بزرگمهر غضب کرده و مردی چون او را زندانی می کند بهنگام زندان بردنش مردم به مشایعت اش می روند و بعضی ثنایش می کنند بخاطر عدالتی که ایجاد کرده ( مخالف طبقات اجتماعی بوده) و اغلب سنگش می زده اند و ناسزایش می گفته اند.

3- آیت الله مجاهد را در تاریخ دبیرستان اسمش را شنیده ایم.  کسی که فرمان جهاد بر علیه روس را صادر کرد.  وقتی مردم برای جهاد بر علیه روس به جبهه می رفتند، آب حوضی را که وضو ساخته بود به تبرک بردند و سالها بعد که قشون عباس میرزا بخاطر بی ملاحظه گی و عیاشی شاه ایران  و ترس و بزدلی شاهزادگان و بعضا هم خیانت بعضی از آنان شکست خورد،  همان مردم به صورت آیت الله تف کردند.

4 - قائم مقام فراهانی را همه می شناسیم و خدماتش در کتابهای تاریخ هست و بدلیل تغییراتی که در اداره جامعه آنروز بوجود آورد و البته به دلیل دانشش. اما روزی که کشته شد شعرا بر ضدش شعر سرودند و مردم به هم تهنیت و تبریک می گفتند.

از این نمونه ها باز هم داریم... (در حال تکمیل)

امروز  "حافظه تاریخی "ما با "حافظه عمومی "مردم معاصر این شخصیتها متفاوت است و  در نتیجه سوالی پیش می آید : کدام یک از حافظه های مذکور اصالت دارد؟