بنام خدا
وقتی بنی نفاثه (از قبیله بنی بکر که همپیمان قریش بودند) با کمک پنهانی بعضی از سران قریش به بنی خزاعه ( که همپیمان رسول خدا (ص) بودند) غافلگیرانه تاختند و بیش از 20 نفر از آنان را کشتند که این به معنای شکستن پیمان نامه حدیبیه بود ، بزرگان بنی خزاعه خدمت همپیمان قدرتمند خود ( پیامبر) آمدند و طلب یاری کردند و قریش نیز از ترس حمله مسلمانان ابوسفیان را به مدینه فرستادند تا پیمان نامه را تمدید کند که حضرت رسول (ص) قبول نکردند. ابوسفیان نا امید برگشت و پیامبر (ص) بلافاصله عمر بن خطاب را مامور کرد تمامی راههای مکه را ببندد تا مبادا خبر تجهیز مسلمانان و حرکت نظامی آنان به گوش قریش نرسد... و اکنون ادامه ماجرا به نقل از مغازی واقدی :
" ﻣﻨﺬﺭ ﺑﻦ ﺳﻌﺪ، ﺍﺯ ﻗﻮﻝ ﻳﺰﻳﺪ ﺑﻦ ﺭﻭﻣﺎﻥ ﺑﺮﺍﻳﻢ ﻧﻘﻞ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ: ﭼﻮﻥ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﺳﭙﺎﻩ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﺭﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﻗﺮﻳﺶ ﺟﻤﻊ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺭﺍ ﺩﺍﻧﺴﺘﻨﺪ.
ﺣﺎﻃﺐ ﺑﻦ ﺍﺑﻰ ﺑﻠﺘﻌﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﺍﻯ ﺑﻪ ﻗﺮﻳﺶ ﻧﻮﺷﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺧﺒﺮ ﺩﺍﺩ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﻟﺸﻜﺮ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ، ﻭ ﻧﺎﻣﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺯﻧﻰ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻣﺰﻳﻨﻪ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺑﺮﺍﻳﺶ ﺟﺎﻳﺰﻩ ﻛﻠﺎﻧﻰ ﻣﻌﻴﻦ ﻛﺮﺩ ﺗﺎ ﻧﺎﻣﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ. ﺍﻭ ﻧﺎﻣﻪ ﺭﺍ ﻣﻴﺎﻥ ﺳﺮ ﺧﻮﺩ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺯﻟﻔﻬﺎﻯ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺁﻥ ﭘﻴﭽﻴﺪ ﻭ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮﺩ. ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎﻥ ﺁﺳﻤﺎﻧﻰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﺣﺎﻃﺐ ﻣﻄﻠﻊ ﺷﺪ ﻭ ﻋﻠﻰ (ﻉ) ﻭ ﺯﺑﻴﺮ ﺭﺍ ﮔﺴﻴﻞ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﻭ ﮔﻔﺖ: ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺯﻧﻰ ﺍﺯ ﻣﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﻃﺐ ﻧﺎﻣﻪ ﺍﻯ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﻭ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﻭ ﻗﺮﻳﺶ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﺎ ﺁﮔﺎﻩ ﻭ ﺑﺮ ﺣﺬﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ.
ﺁﻥ ﺩﻭ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺣﻠﻴﻔﻪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺭﺳﻴﺪﻧﺪ ﻭ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺷﺘﺮ ﻓﺮﻭﺩ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﺎﺭﻫﺎﻳﺶ ﺭﺍ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﭼﻴﺰﻯ ﻧﻴﺎﻓﺘﻨﺪ. ﮔﻔﺘﻨﺪ، ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﻰ ﺧﻮﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺧﺒﺮ ﺩﺭﻭﻍ ﺩﺍﺩﻩ ﻧﺸﺪﻩ ﻭ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺑﻴﻬﻮﺩﻩ ﻧﻔﺮﻣﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﺧﻮﺩﺕ ﻧﺎﻣﻪ ﺭﺍ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺑﻴﺎﻭﺭ ﻭ ﮔﺮ ﻧﻪ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﺮﻫﻨﻪ ﻣﻰ ﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﻛﺮﺩ. ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ ﺁﻥ ﺯﻥ ﺍﺻﺮﺍﺭ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﻳﺪ ﮔﻔﺖ: ﻛﻨﺎﺭ ﺑﺮﻭﻳﺪ ﻭ ﭘﺸﺖ ﻛﻨﻲ! ﻭ ﺁﻥ ﺩﻭ ﭼﻨﺎﻥ ﻛﺮﺩﻧﺪ، ﻭ ﺍﻭ ﺯﻟﻔﻬﺎﻳﺶ ﺭﺍ ﮔﺸﻮﺩ ﻭ ﻧﺎﻣﻪ ﺭﺍ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺩﻭ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻧﺎﻣﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﻀﻮﺭ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ.
ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﺣﺎﻃﺐ ﺭﺍ ﺍﺣﻀﺎﺭ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﻭ ﭘﺮﺳﻴﺪ: ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻯ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﻭﺍﺩﺍﺷﺖ؟ ﮔﻔﺖ: ﺍﻯ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ، ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻭ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺩﺍﺭﻡ ﻭ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﺗﺒﺪﻳﻠﻰ ﻫﻢ ﺩﺭ ﻋﻘﻴﺪﻩﺍﻡ ﻧﺪﺍﺩﻩ ﺍﻡ، ﻭﻟﻰ ﻣﺮﺩﻯ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺍﻫﻞ ﻭ ﻋﺸﻴﺮﻩ ﺍﻯ ﻧﺪﺍﺭﻡ ﻭ ﺣﺎﻝ ﺁﻧﻜﻪ ﻫﻤﺴﺮ ﻭ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﻢ ﻣﻴﺎﻥ ﻗﺮﻳﺸﻨﺪ، ﺧﻮﺍﺳﺘﻢ ﺑﺪﻳﻦ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻛﺎﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺭﻭ ﺑﺮﺍﻩ ﻛﻨﻢ.
ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎﺏ ﮔﻔﺖ: ﺧﺪﺍ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﻜﺸﺪ، ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻰ ﻛﻪ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﻫﻤﻪ ﺭﺍﻫﻬﺎ ﺭﺍ ﺯﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﺗﻮ ﺑﻪ ﻗﺮﻳﺶ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻰ ﻧﻮﻳﺴﻰ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺣﺬﺭ ﻣﻰ ﺩﺍﺭﻯ؟ ﺍﻯ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺩﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﮔﺮﺩﻧﺶ ﺭﺍ ﺑﺰﻧﻢ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﻓﻖ ﺍﺳﺖ.
ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ: ﺍﻯ ﻋﻤﺮ ﺗﻮ ﺍﺯ ﻛﺠﺎ ﻣﻰ ﺩﺍﻧﻰ؟ ﻣﺜﻞ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺩﺭ ﺭﻭﺯ ﺑﺪﺭ ﺧﻄﺎﺏ ﺑﻪ ﺑﺪﺭﻳﺎﻥ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻜﻨﻴﺪ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺁﻣﺮﺯﻳﺪﻩ ﺍﻡ، ﻭ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻋﺰ ﻭ ﺟﻞ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺣﺎﻃﺐ ﺍﻳﻦ ﺁﻳﻪ ﺭﺍ ﻧﺎﺯﻝ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﻳﺎ ﺃَﻳﱡﱡﻬَﺎ ﺍﻟﱠﱠﺬِﻳﻦَ ﺁﻣَﻨُﻮﺍ ﻟﺎ ﺗَﺘﱠﱠﺨِﺬُﻭﺍ ﻋَﺪُﻭﱢﱢﻱ ﻭَ ﻋَﺪُﻭﱠﱠﻛُﻢْ ﺃَﻭْﻟِﻴﺎﺀَ ﺗُﻠْﻘُﻮﻥَ ﺇِﻟَﻴْﻬِﻢْ ﺑِﺎﻟْﻤَﻮَﺩﱠﱠﺓِ... ﺍﻯ ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﺩﺷﻤﻨﺎﻥ ﻣﺮﺍ ﻭ ﺩﺷﻤﻨﺎﻥ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﻣﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﺑﺮ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺍﻓﻜﻨﻴﺪ... "
منبع : ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺍﻟﻤﻐﺎﺯﻱ ﻭﺍﻗﺪﻯ، ﻣﺘﻦ، ﺹ: 610
توضیح : مومنی که برای دشمن جاسوسی کرده است مستحق مرگ است و گردن زده ، اما پیامبر از او می گذرد . باز هم " گردن زن" ما در گردن زن یک جاسوس ناکام می ماند. ضمنا موضوع آمرزش مطلق بدریون توسط خداوند ( هر چه بکنید شما را آمرزیده ام) جای تامل دارد !
بنام خدا
مشروح ماجرایی که در زیر تقدیم می گردد را فقط در ترجمه مغازی واقدی دیدم و در هیچ یک از کتب تاریخی تاریخ طبری ، طبقات ابن سعد ، سیره ابن هشام نیامده است که دلایلی متعددی می تواند داشته باشد از جمله اینکه المغازی وارد جزئیات جنگها شده ولی دیگران خیر . و نیز می تواند به دلیل فشار حکومت وقت یا خود سانسوری مورخین مذکور باشد.
بهرحال ...
در سال هشتم پیامبر (ص) حدود 300 نفر از مهاجر و انصار را به فرماندهی ابو عبیده بن جراح را به سوی قبیله از جهینه در کنار دریا گسیل داشت که مسلمانان در این سریه دچار قحطی شدید شدند بطوریکه یک دانه خرما جیره روزانه چند نفر بود و پس از اتمام آن مجبور به خوردن برگ خشک شدند که بخاطر خوردن آن لبهای مسلمانان متورم گردید و علت نامگذاری این سریه به " خبط "هم بهمین خاطر است.
بقیه ماجرا عینا از ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺍﻟﻤﻐﺎﺯﻱ ﻭﺍﻗﺪﻯ، ﻣﺘﻦ، ﺹ: 591 :
" ﮔﻮﻳﺪ: ﻫﻴﭻ ﻣﺮﻛﻮﺑﻰ ﻫﻢ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺒﻮﺩ ﻭ ﻫﻤﮕﺎﻥ ﭘﻴﺎﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﻓﻘﻂ ﭼﻨﺪ ﺷﺘﺮﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺣﻤﻞ ﺯﺍﺩ ﻭ ﺗﻮﺷﻪ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ. ﺁﻧﻬﺎ ﺷﺮﻭﻉ ﺑﻪ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﺑﺮﮔﻬﺎﻯ ﺧﺎﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﺗﻪﻫﺎ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻟﺒﻬﺎﻯ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﺘﻮﺭﻡ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻟﺐ ﺷﺘﺮ ﺩﺭ ﺁﻣﺪ. ﮔﻮﻳﺪ: ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻮﺍﻝ ﺑﻮﺩﻳﻢ ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻰ ﻣﻰ ﮔﻔﺘﻨﺪ، ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻝ ﺑﻪ ﺩﺷﻤﻦ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻛﻨﻴﻢ ﺗﻮﺍﻥ ﻭ ﻳﺎﺭﺍﻯ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻧﺨﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ ﭼﻮﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻧﺎﺗﻮﺍﻥ ﻭ ﺿﻌﻴﻒ ﺷﺪﻩ ﺍﻳﻢ. ﻗﻴﺲ ﺑﻦ ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎﺩﻩ ﻣﻰ ﮔﻔﺖ: ﭼﻪ ﻛﺴﻰ ﺣﺎﺿﺮ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻣﻦ ﺧﺮﻣﺎ ﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ ﻭ ﺑﺰ ﭘﺮﻭﺍﺭﻯ ﺑﺨﺮﺩ ﻣﺸﺮﻭﻁ ﺑﺮ ﺁﻧﻜﻪ ﭘﺮﻭﺍﺭﻳﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺩﻫﺪ ﻭ ﺧﺮﻣﺎ ﺭﺍ ﻣﻦ ﺩﺭ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺩﻫﻢ؟
ﻋﻤﺮ ﻣﻰ ﮔﻔﺖ: ﻛﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﻮﺍﻥ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻌﺠﺐ ﺍﺳﺖ، ﺧﻮﺩﺵ ﻫﻴﭻ ﻣﺎﻟﻰ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻣﻮﺍﻝ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺗﻌﻬﺪ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ.
ﺍﺗﻔﺎﻗﺎ ﻣﺮﺩﻯ ﺍﺯ ﺟﻬﻴﻨﻪ ﺭﺍ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﻭ ﻗﻴﺲ ﺑﻦ ﺳﻌﺪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﮔﻔﺖ: ﭼﻨﺪ ﭘﺮﻭﺍﺭ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﻔﺮﻭﺵ ﻭ ﺑﻬﺎﻯ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﭼﻨﺪ ﺑﺎﺭ ﺧﺮﻣﺎ ﺩﺭ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺧﻮﺍﻫﻢ ﻛﺮﺩ. ﻣﺮﺩ ﺟﻬﻨﻰ ﮔﻔﺖ: ﺗﻮ ﻛﻴﺴﺘﻰ؟
ﮔﻔﺖ: ﻣﻦ ﻗﻴﺲ ﭘﺴﺮ ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎﺩﺓ ﺑﻦ ﺩﻟﻴﻢ ﻫﺴﺘﻢ.
ﺟﻬﻨﻰ ﮔﻔﺖ: ﺍﻭﻝ ﻧﺴﺒﺖ ﺧﻮﺩﺕ ﺭﺍ ﻧﮕﻔﺘﻪ ﺑﻮﺩﻯ، ﻣﻴﺎﻥ ﻣﻦ ﻭ ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎﺩﻩ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﺍﺳﺖ، ﺍﻭ ﺳﺮﻭﺭ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺍﺳﺖ.
ﻗﻴﺲ ﺍﺯ ﺍﻭ ﭘﻨﺞ ﭘﺮﻭﺍﺭﻯ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺩﻭ ﺑﺎﺭ ﺧﺮﻣﺎ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﺩ. ﻣﺮﺩ ﺟﻬﻨﻰ ﺷﺮﻁ ﻛﺮﺩ ﺧﺮﻣﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﺧﺮﻣﺎﻯ ﺫﺧﻴﺮﻩ ﻭ ﺧﺸﻚ ﻭ ﺍﺯ ﺧﺮﻣﺎﻫﺎﻯ ﻧﺨﻠﺴﺘﺎﻧﻬﺎﻯ ﺁﻝ ﺩﻟﻴﻢ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻗﻴﺲ ﮔﻔﺖ: ﻗﺒﻮﻝ ﺍﺳﺖ. ﻣﺮﺩ ﺟﻬﻨﻰ ﮔﻔﺖ: ﺑﺮﺧﻰ ﺭﺍ ﮔﻮﺍﻩ ﺍﻳﻦ ﺗﻌﻬﺪ ﺑﮕﻴﺮ. ﺗﻨﻰ ﭼﻨﺪ ﺍﺯ ﺍﻧﺼﺎﺭ ﻭ ﺗﻨﻰ ﭼﻨﺪ ﺍﺯ ﻣﻬﺎﺟﺮﺍﻥ ﮔﻮﺍﻫﻰ ﺩﺍﺩﻧﺪ. ﻗﻴﺲ ﺑﻪ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ ﮔﻔﺖ: ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺭﺍ ﻛﻪ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﻫﻰ ﮔﻮﺍﻩ ﺑﮕﻴﺮ.
ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﻃﻠﺒﻴﺪ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎﺏ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ: ﻣﻦ ﮔﻮﺍﻫﻰ ﻧﻤﻰ ﺩﻫﻢ ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻳﻦ ﺟﻮﺍﻥ ﺗﻬﻰ ﺩﺳﺖ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺧﻮﺩﺵ ﻣﺎﻟﻰ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﺛﺮﻭﺕ ﺍﺯ ﭘﺪﺭ ﺍﻭﺳﺖ.
ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﻩ ﮔﻔﺖ: ﮔﻤﺎﻥ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﭼﻨﺪ ﺑﺎﺭ ﺧﺮﻣﺎ ﺁﻥ ﻫﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻌﻬﺪ ﻓﺮﺯﻧﺪﺵ ﻛﻮﺗﺎﻫﻰ ﻛﻨﺪ. ﻭﺍﻧﮕﻬﻰ ﻣﻦ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﻮﺍﻥ ﭼﻬﺮﻩ ﻭ ﻛﺎﺭﻫﺎﻯ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪﻩ ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻢ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻴﺎﻥ ﻋﻤﺮ ﻭ ﻗﻴﺲ ﺑﮕﻮ ﻣﮕﻮﻳﻰ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺖ، ﺑﻪ ﻃﻮﺭﻯ ﻛﻪ ﻗﻴﺲ ﺑﻪ ﺩﺭﺷﺘﻰ ﺑﺎ ﺍﻭ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ. ﻗﻴﺲ، ﭘﺮﻭﺍﺭﻳﻬﺎ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺳﻪ ﺭﻭﺯ ﭘﻴﺎﭘﻰ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺭﻭﺯ ﻳﻚ ﭘﺮﻭﺍﺭﻯ ﻛﺸﺖ ﻭ ﻟﺸﻜﺮ ﺭﺍ ﺍﻃﻌﺎﻡ ﻛﺮﺩ ﻭ ﭼﻮﻥ ﺭﻭﺯ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﻓﺮﺍ ﺭﺳﻴﺪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻟﺸﻜﺮ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﻣﻨﻊ ﻛﺮﺩ ﻭ ﮔﻔﺖ: ﺗﻮ ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻰ ﻧﺪﺍﺭﻯ ﭼﺮﺍ ﺗﻌﻬﺪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺳﻨﮕﻴﻨﺘﺮ ﻣﻰ ﻛﻨﻰ؟
ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻳﺤﻴﻰ ﺑﻦ ﺳﻬﻞ، ﺍﺯ ﭘﺪﺭﺵ، ﺍﺯ ﻗﻮﻝ ﺭﺍﻓﻊ ﺑﻦ ﺧﺪﻳﺞ ﺑﺮﺍﻳﻢ ﻧﻘﻞ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ: ﻋﻤﺮ ﻭ ﺍﺑﻮ ﻋﺒﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺁﻣﺪﻧﺪ، ﺍﺑﻮ ﻋﺒﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﻗﻴﺲ ﮔﻔﺖ: ﺑﻪ ﺗﻮ ﺣﻜﻢ ﻣﻰ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﭘﺮﻭﺍﺭﻯ ﻧﻜﺸﻰ، ﺗﻮ ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻰ ﻧﺪﺍﺭﻯ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﻫﻰ ﺗﻌﻬﺪ ﺧﻮﺩﺕ ﺭﺍ ﺳﻨﮕﻴﻨﺘﺮ ﺑﻜﻨﻰ؟
ﻗﻴﺲ ﮔﻔﺖ: ﺍﻯ ﺍﺑﻮ ﻋﺒﻴﺪﻩ ﺁﻳﺎ ﺗﺼﻮﺭ ﻣﻰ ﻛﻨﻰ ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎﺩﻩ ﻛﻪ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻭﺍﻣﻬﺎﻯ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﻣﻰ ﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻣﻌﻤﻮﻟﺎ ﺩﺭ ﻗﺤﻂ ﺳﺎﻟﻰ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺍﻃﻌﺎﻡ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ، ﺍﺯ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﭼﻨﺪ ﺑﺎﺭ ﺧﺮﻣﺎ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﺠﺎﻫﺪﺍﻥ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﺧﻮﺩﺩﺍﺭﻯ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ؟
ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﺑﻮ ﻋﺒﻴﺪﻩ ﻣﻠﺎﻳﻢ ﻭ ﻧﺮﻡ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﮕﺬﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ: ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺑﺪﻩ ﻛﻪ نکشد.
ﻭ ﺍﺑﻮ ﻋﺒﻴﺪﻩ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻧﺪﺍﺩ ﻛﻪ ﺭﻭﺯ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﻗﻴﺲ ﭼﻴﺰﻯ ﺑﻜﺸﺪ. ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺩﻭ ﭘﺮﻭﺍﺭﻯ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻗﻴﺲ ﺑﺎﻗﻰ ﻣﺎﻧﺪ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﻭﺯ ﺑﺮﺍﻯ ﺧﻮﺭﺍﻙ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﻰ ﺩﺳﺘﺮﺳﻰ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ.
ﻗﻴﺲ ﺁﻥ ﺩﻭ ﭘﺮﻭﺍﺭﻯ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑﺎﻗﻰ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﺳﻮﺍﺭﻯ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ. ﺍﺗﻔﺎﻗﺎ ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ ﺧﺒﺮ ﮔﺮﺳﻨﮕﻰ ﺷﺪﻳﺪ ﻟﺸﻜﺮ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺭﺳﻴﺪ، ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎﺩﻩ ﮔﻔﺖ: ﺍﮔﺮ ﻗﻴﺲ ﺁﻧﭽﻨﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺍﻡ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﭼﻴﺰﻯ ﺗﻬﻴﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ.
ﭼﻮﻥ ﻗﻴﺲ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺁﻣﺪ ﺳﻌﺪ ﺑﻪ ﺩﻳﺪﺍﺭﺵ ﺭﻓﺖ ﻭ ﮔﻔﺖ: ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﻟﺸﻜﺮ ﺩﭼﺎﺭ ﻛﻤﺒﻮﺩ ﻣﻮﺍﺩ ﻏﺬﺍﻳﻰ ﻭ ﮔﺮﺳﻨﮕﻰ ﺷﺪ ﭼﻪ ﻛﺮﺩﻯ؟
ﮔﻔﺖ: ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﭘﺮﻭﺍﺭﻯ ﻛﺸﺘﻢ. ﮔﻔﺖ: ﭼﻪ ﺧﻮﺏ، ﺑﻌﺪ ﭼﻪ ﻛﺮﺩﻯ؟ ﮔﻔﺖ: ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﻛﺸﺘﻢ. ﮔﻔﺖ: ﭼﻪ ﺧﻮﺏ، ﺑﻌﺪ ﭼﻪ ﻛﺮﺩﻯ؟ ﮔﻔﺖ: ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﻛﺸﺘﻢ.
ﭘﺪﺭ ﮔﻔﺖ: ﭼﻪ ﺧﻮﺏ، ﺑﻌﺪ ﭼﻪ ﻛﺮﺩﻯ؟
ﻗﻴﺲ ﮔﻔﺖ: ﺩﻳﮕﺮ ﻣﺮﺍ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻛﺎﺭ ﻧﻬﻰ ﻛﺮﺩﻧﺪ.
ﭘﺮﺳﻴﺪ: ﭼﻪ ﻛﺴﻰ ﻧﻬﻰ ﻛﺮﺩ؟ ﮔﻔﺖ: ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻣﻦ ﺍﺑﻮ ﻋﺒﻴﺪﻩ.
ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎﺩﻩ ﮔﻔﺖ: ﺑﺮﺍﻯ ﭼﻪ؟ ﮔﻔﺖ: ﻣﻰ ﭘﻨﺪﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺎﻟﻰ ﻧﺪﺍﺭﻡ ﻭ ﻣﻰ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺎﻝ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﺪﺭﺕ ﺍﺳﺖ. ﻣﻦ ﺑﻪ ﺍﻭ ﮔﻔﺘﻢ: ﭘﺪﺭﻡ ﻣﻌﻤﻮﻟﺎ ﻭﺍﻡ ﻣﻘﺮﻭﺿﻴﻦ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﻣﻰ ﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ، ﻭ ﺩﺭ ﻗﺤﻂ ﺳﺎﻟﻰ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻃﻌﺎﻡ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ، ﺁﻥ ﻭﻗﺖ ﺗﺼﻮﺭ ﻣﻰ ﻛﻨﻰ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﻦ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻧﻤﻰ ﺩﻫﺪ؟
ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎﺩﻩ ﺑﻪ ﻗﻴﺲ ﮔﻔﺖ: ﭼﻬﺎﺭ ﻧﺨﻠﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ.
ﮔﻮﻳﺪ: ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺳﻨﺪﻯ ﻧﻮﺷﺖ ﻭ ﺁﻥ ﺳﻨﺪ ﺭﺍ ﻧﺰﺩ ﺍﺑﻮ ﻋﺒﻴﺪﻩ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﻭ ﻫﻢ ﮔﻮﺍﻫﻰ ﻧﻮﺷﺖ، ﻭ ﭘﻴﺶ ﻋﻤﺮ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﻭ ﺍﺯ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﮔﻮﺍﻫﻰ ﺧﻮﺩﺩﺍﺭﻯ ﻛﺮﺩ.
ﮔﻮﻳﺪ: ﺍﺯ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﺁﻥ ﻧﺨﻠﺴﺘﺎﻧﻬﺎ ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺑﺎﺭ ﺧﺮﻣﺎ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﻰ ﺁﻣﺪ. ﻣﺮﺩ ﺟﻬﻨﻰ ﻫﻢ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻗﻴﺲ ﺁﻣﺪ، ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎﺩﻩ ﺧﺮﻣﺎﻯ ﺍﻭ ﺭﺍ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻭ ﺟﺎﻣﻪ ﺍﻯ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺳﻮﺍﺭﻩ ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﺪ. ﭼﻮﻥ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻗﻴﺲ ﺑﻪ ﺍﻃﻠﺎﻉ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﺭﺳﻴﺪ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﻭ ﺩﺭ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺟﻮﺩ ﻭ ﺑﺨﺸﺶ ﺍﺳﺖ. "
منبع : ترجمه المغازی واقدی ، صفحات 591 و 592
توضیح 1 : در توصیف ماهی ای که دریا به ساحل انداخته بود و مسلمانان چند روز از آن خوردند اکثر کتب تاریخی نوشته اند که موجودی بسیار عظیم الجثه بوده که از زیر یکی از دنده هایش شتر رد می شده بدون اینکه سر مرد سوار به دنده استخوان بخورد و در کاسه چشمش یک نفر به راحتی می نشسته است.(مغازی ، ص 593)
توضیح 2 : تجزیه و تحلیل ماجرا به عهده خوانندگان محترم می باشد.
بنام خدا
داستان صلح حدیبیه و نقشی که "گردن زن" داشت را خواندیم . پس از حدیبیه ، فتح خیبر و چند غزوه کوچک صورت گرفت و پس از آن ذیقعده سال هفتم رسید و پیامبر طبق پیمان با قریش با یاران سال پیش به قصد عمره راهی مکه گردید. سران کفر به مدت سه روز مکه را خالی کردند تا شاهد عمره حضرت رسول نباشند اما اغلب مکیان در منازل خود ماندند و حتی بعضی ها در کنار دار الندوه صف بستند تا محوه طواف مسلمانان را ببینند و اینک عینا از قوا مغازی واقدی :
"ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺭﻛﻦ ﻛﻌﺒﻪ ﺭﺳﻴﺪ، ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻭ ﺻﻒ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﻭ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺭﻛﻦ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻋﺼﺎﻯ ﺳﺮﻛﺞ ﺧﻮﺩ ﺍﺳﺘﻠﺎﻡ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺣﺎﻝ ﺑﺨﺸﻰ ﺍﺯ ﺟﺎﻣﻪ ﺍﺣﺮﺍﻡ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺯﻳﺮ ﺑﻐﻞ ﺳﻤﺖ ﺭﺍﺳﺖ ﺧﻮﺩ ﺟﻤﻊ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺳﻮﺍﺭ ﻧﺎﻗﻪ ﺧﻮﺩ ﺑﻮﺩﻧﺪ. ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻪ ﺍﺣﺮﺍﻡ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺷﻜﻞ ﺩﺭ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﻃﻮﺍﻑ ﻣﻰ ﻛﺮﺩﻧﺪ.
ﻭ ﻋﺒﺪ ﺍﻟﻠﻪ ﺑﻦ ﺭﻭﺍﺣﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﺭﺍ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﻧﺪ:
ﺧﻠّﻮﺍ ﺑﻨﻰ ﺍﻟﻜﻔّﺎﺭ ﻋﻦ ﺳﺒﻴﻠﻪ
ﺍﻧّﻰ ﺷﻬﺪﺕ ﺍﻧّﻪ ﺭﺳﻮﻟﻪ
ﺣﻘّﺎ ﻭ ﻛﻞّ ﺍﻟﺨﻴﺮ ﻓﻰ ﺳﺒﻴﻠﻪ
ﻧﺤﻦ ﻗﺘﻠﻨﺎﻛﻢ ﻋﻠﻰ ﺗﺄﻭﻳﻠﻪ
ﻛﻤﺎ ﺿﺮﺑﻨﺎﻛﻢ ﻋﻠﻰ ﺗﻨﺰﻳﻠﻪ
ﺿﺮﺑﺎ ﻳﺰﻳﻞ ﺍﻟﻬﺎﻡ ﻋﻦ ﻣﻘﻴﻠﻪ
ﻭ ﻳﺬﻫﻞ ﺍﻟﺨﻠﻴﻞ ﻋﻦ ﺧﻠﻴﻠﻪ
یعنی : ﺍﻯ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﻛﺎﻓﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻣﺤﻤﺪ (ﺹ) ﺩﻭﺭ ﺑﺮﻭﻳﺪ، ﻛﻪ ﻣﻦ ﮔﻮﺍﻫﻰ ﻣﻰ ﺩﻫﻢ ﺍﻭ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍﺳﺖ، ﺭﺳﻮﻝ ﺑﺮ ﺣﻖ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﺧﻮﺑﻴﻬﺎ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺍﻭﺳﺖ، ﻣﺎ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺗﺄﻭﻳﻞ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﻰ ﻛﺸﻴﻢ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﻛﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺗﻨﺰﻳﻞ ﺁﻥ ﺿﺮﺑﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺯﺩﻳﻢ، ﺿﺮﺑﻪ ﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺳﺮﻫﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﮔﺮﺩﻥ ﺟﺪﺍ ﻣﻰ ﻛﺮﺩ، ﻭ ﺩﻭﺳﺖ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﺳﻴﺪﮔﻰ ﺑﻪ ﺩﻭﺳﺖ ﻭﺍﻣﻰ ﺩﺍﺷﺖ .
ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎﺏ ﭼﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﺭﺍ ﺷﻨﻴﺪ، ﺍﻋﺘﺮﺍﺽ ﻛﺮﺩ ﻭ ﮔﻔﺖ: ﺍﻯ ﭘﺴﺮ ﺭﻭﺍحه...
ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﻯ ﻋﻤﺮ، ﻣﻦ ﺧﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﺭﺍ ﻣﻰ ﺷﻨﻮم
ﻭ ﻋﻤﺮ ﺳﻜﻮﺕ ﻛﺮﺩ. "
منبع :ترجمه مغازی واقدی،562
توضیح : البته صورت صحیح شعر در سیره ابن هشام آمده و صحیح آن است که بیت نحن قتلناکم علی تاویله، کما ضربناکم علی تنزیله مربوط عمار یاسر در جنگ صفین است. چرا که در زمان رسول الله با مشرکان سر تنزیل جنگ داشتند. ضمنا در تواریخ دیگر آمده که عبدالله بن رواحه زمانی که از کوچه های مکه می گذشتند در حالی که لگام مرکب رسول خدا را در دست داشت این اشعار را می خواند.
بنام خدا
در قسمت قبل توضیحاتی اجمالی در خصوص صلح حدیبیه ارائه شد و سرپیچی گردن زن داستان ما از دستور پیامبر (ص) را نیز شاهد بودیم . اینک ادامه نقش ایشان در ماجرای صلح حدیبیه به نقل از کتاب های مرجع تاریخ صدر اسلام:
در ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺍﻟﻤﻐﺎﺯﻱ ﻭﺍﻗﺪﻯ،از صفحه 461 به بعد می خوانیم :
ﮔﻮﻳﺪ: ﭼﻮﻥ ﺻﻠﺢ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﻓﻘﻂ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺻﻠﺤﻨﺎﻣﻪ ﺑﺎﻗﻰ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮﺩ، ﻋﻤﺮ ﭘﻴﺶ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﺍﺯ ﺟﺎﻯ ﺑﺮﺟﺴﺖ ﻭ ﮔﻔﺖ: ﺍﻯ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺁﻳﺎ ﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ؟ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺁﺭﻯ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻴﻢ. ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ: ﭘﺲ ﭼﺮﺍ ﺩﺭ ﺩﻳﻦ ﺧﻮﺩ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﺧﻮﺍﺭﻯ ﻭ ﻛﻮﭼﻜﻰ ﻛﻨﻴﻢ؟ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﻣﻦ ﺑﻨﺪﻩ ﻭ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﺧﺪﺍﻳﻢ ﻭ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺍﻭ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﻢ ﻭ ﺍﻭ ﻫﻢ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺮﺍ ﺗﺒﺎﻩ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ. ﻋﻤﺮ ﭘﻴﺶ ﺍﺑﻮ ﺑﻜﺮ ﺭﻓﺖ ﻭ ﮔﻔﺖ: ﻣﮕﺮ ﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ؟ ﺍﻭ ﮔﻔﺖ: ﭼﺮﺍ. ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ: ﭘﺲ ﭼﺮﺍ ﺩﺭ ﺩﻳﻦ ﺧﻮﺩ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﻓﺮﻭﺗﻨﻰ ﻭ ﻛﻮﭼﻜﻰ ﻛﻨﻴﻢ؟ ﺍﺑﻮ ﺑﻜﺮ ﮔﻔﺖ: ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﻛﻦ، ﻣﻦ ﮔﻮﺍﻫﻰ ﻣﻰ ﺩﻫﻢ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﻭ ﺣﻖ ﻫﻤﺎﻥ ﭼﻴﺰﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻭ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ، ﻭ ﻣﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺧﺪﺍ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﻴﻢ، ﻭ ﺧﺪﺍ ﻫﺮﮔﺰ ﺭﺳﻮﻟﺶ ﺭﺍ ﺗﺒﺎﻩ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﺪ. ﻭﻟﻰ ﻋﻤﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺳﺨﺖ ﻧﺎﺭﺍﺣﺖ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻣﺮﺗﺐ ﺑﻪ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺍﻋﺘﺮﺍﺽ ﻣﻰ ﻛﺮﺩ ﻭ ﻣﻰ ﮔﻔﺖ: ﭼﺮﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻳﻦ ﺧﻮﺩ ﺗﺤﻤﻞ ﺧﻮﺍﺭﻯ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ؟ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﻫﻢ ﻣﻰ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﻣﻦ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍﻳﻢ ﻭ ﺍﻭ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺮﺍ ﺗﺒﺎﻩ ﻧﻤﻰ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ. ﻭ ﻋﻤﺮ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﭘﺎﺳﺦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﺭﺍ ﻣﻰ ﺩﺍﺩ.
ﮔﻮﻳﺪ: ﺍﺑﻮ ﻋﺒﻴﺪﻩ ﺟﺮّﺍﺡ ﺑﺎﻧﮓ ﺯﺩ ﻭ ﮔﻔﺖ: ﺍﻯ ﭘﺴﺮ ﺧﻄﺎﺏ ﻣﮕﺮ ﻧﻤﻰ ﺷﻨﻮﻯ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﭼﻪ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻨﺪ؟ ﺍﺯ ﺷﻴﻄﺎﻥ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﭘﻨﺎﻩ ﺑﺒﺮ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎﻃﻞ ﺑﺪﺍﻥ. ﻋﻤﺮ ﮔﻮﻳﺪ: ﺍﺯ ﺷﺮﻣﺴﺎﺭﻯ ﺷﺮﻭﻉ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ «ﺍﻋﻮﺫ ﺑﺎﻟﻠﻪ ﻣﻦ ﺍﻟﺸﻴﻄﺎﻥ ﺍﻟﺮﺟﻴﻢ» ﻛﺮﺩﻡ ﻭ ﻫﺮﮔﺰ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭﻳﻰ ﻣﺜﻞ ﺁﻥ ﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮﺩ، ﻭ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺭﻭﺯﻩ ﻣﺴﺘﺤﺒﻰ ﻣﻰ ﮔﻴﺮﻡ ﻭ ﺻﺪﻗﻪ ﻣﻰ ﺩﻫﻢ، ﺍﺯ ﺗﺮﺱ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭﻯ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺭﻭﺯ ﮔﻔﺘﻢ. ﺍﺑﻦ ﻋﺒﺎﺱ ﮔﻮﻳﺪ: ﻋﻤﺮ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺧﻠﺎﻓﺖ ﺧﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻳﻢ ﮔﻔﺖ ﻭ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﺩﺍﺷﺖ: ﭼﻨﺎﻥ ﺷﻚ ﻭ ﺗﺮﺩﻳﺪﻯ ﺑﺮﺍﻳﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻰ ﺧﻮﺩ ﺗﺎ ﺁﻥ ﺭﻭﺯ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭﺵ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮﺩﻡ، ﻭ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺭﻭﺯ ﮔﺮﻭﻫﻰ ﺭﺍ ﻣﻰ ﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻭﺍﺳﻄﻪ ﺍﺯ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻰ ﺩﺳﺖ ﺑﺮ ﻣﻰ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ، ﻣﻦ ﻫﻢ ﺩﺳﺖ ﺑﺮ ﻣﻰ ﺩﺍﺷﺘﻢ. ﻭﻟﻰ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺗﺒﺎﺭﻙ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺧﻴﺮ ﻭ ﺭﻫﻨﻤﻮﻧﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ، ﻭ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﺩﺍﻧﺎﺗﺮ ﺑﻮﺩ. ﺍﺑﻮ ﺳﻌﻴﺪ ﺧﺪﺭﻯ ﻫﻢ ﮔﻮﻳﺪ: ﺭﻭﺯﻯ ﭘﻴﺶ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎﺏ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮﺩﻡ، ﺧﻮﺩﺵ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻳﻢ ﮔﻔﺖ ﻭ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮﺩ: ﺩﺭ ﺁﻥ ﺭﻭﺯ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﺷﻚ ﻭ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺷﺪﻡ، ﻭ ﭘﺎﺳﺦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﺭﺍ ﭼﻨﺎﻥ ﺩﺍﺩﻡ ﻛﻪ ﻫﻴﭽﮕﺎﻩ ﺁﻥ ﭼﻨﺎﻥ ﻧﮕﻔﺘﻪ ﺑﻮﺩﻡ، ﻣﻦ ﺑﻪ ﻛﻔﺎﺭﻩ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺭﻭﺯ ﻛﺮﺩﻡ، ﺑﺮﺩﮔﺎﻥ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﺁﺯﺍﺩ ﻛﺮﺩﻡ ﻭ ﻣﺪﺗﻬﺎ ﺭﻭﺯﻩ ﻣﺴﺘﺤﺒﻰ ﮔﺮﻓﺘﻢ، ﻭ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﻗﻊ ﺩﺭ ﺧﻠﻮﺕ ﻭ ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ ﺁﻥ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮﻡ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ ﻭ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻧﺎﺭﺍﺣﺘﻰ ﻣﻦ ﺍﺳﺖ. ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺷﻜﺮ ﻛﻪ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺭﺍ ﺧﺘﻢ ﺑﻪ ﺧﻴﺮ ﻓﺮﻣﻮﺩ، ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎﻥ ﮔﺎﻫﻰ ﺭﺃﻯ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎﻃﻞ ﺑﺪﺍﻧﻨﺪ. ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻗﺴﻢ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺭﻭﺯ ﭼﻨﺎﻥ ﺷﻜﻰ ﺑﻪ ﺩﻝ ﻣﻦ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﮔﻔﺘﻢ، ﺍﮔﺮ ﺻﺪ ﻧﻔﺮ ﻫﻢ ﺭﺃﻯ ﻣﻰ ﺑﻮﺩﻳﻢ، ﻫﺮﮔﺰ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺍﻳﻦ ﺻﻠﺢ ﻧﻤﻰ ﺷﺪﻳﻢ. ﭼﻮﻥ ﺻﻠﺢ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺷﺪ، ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺁﻥ ﻋﺪﻩ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﺷﻤﺎﺭ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻰ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﺩﻋﻮﺕ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ)، ﺗﺎ ﺁﻥ ﺭﻭﺯ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ.
ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﻓﺘﺤﻰ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﺍﺯ ﺻﻠﺢ ﺣﺪﻳﺒﻴﻪ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺍﻳﻦ ﺻﻠﺢ ﺭﺍ ﺧﻮﺵ ﻧﻤﻰ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ، ﺯﻳﺮﺍ ﺁﻧﻬﺎ ﻭﻗﺘﻰ ﺍﺯ ﻣﻜﻪ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ. ﺑﻪ ﻭﺍﺳﻄﻪ ﺧﻮﺍﺏ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺩﻳﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﺮ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﺮﺍﺷﻴﺪﻩ، ﻭ ﻭﺍﺭﺩ ﻛﻌﺒﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻛﻠﻴﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﻋﺮﻓﺎﺕ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﻭﻗﻮﻑ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ، ﻫﻴﭻ ﺷﻚ ﻭ ﺗﺮﺩﻳﺪﻯ ﺩﺭ ﻓﺘﺢ ﻭ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﺧﻮﺩ ﻧﺪﺍﺷﺘﻨﺪ.
ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﺣﺎﻝ ﻛﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﺻﻠﺢ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺖ، ﻭﻟﻰ ﻫﻨﻮﺯ ﺻﻠﺤﻨﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮﺩ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﺑﻮ ﺟﻨﺪﻝ ﭘﺴﺮ ﺳﻬﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮﻭ (ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺩ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ) ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﺯﻧﺠﻴﺮ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺶ ﺑﻮﺩ، ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺍﺯ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻜﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﻀﻮﺭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﺭﺳﺎﻧﺪ، ﻭ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺻﻠﺤﻨﺎﻣﻪ ﺑﺎ ﺳﻬﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮﻭ ﺑﻮﺩﻧﺪ. ﺳﻬﻴﻞ ﺳﺮﺵ ﺭﺍ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺩﻳﺪ ﭘﺴﺮﺵ ﺍﺑﻮ ﺟﻨﺪﻝ ﺁﻧﺠﺎﺳﺖ، ﻟﺬﺍ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺷﺎﺧﻪ ﭘﺮﺧﺎﺭﻯ ﺑﻪ ﭼﻬﺮﻩ ﺍﻭ ﺯﺩ ﻭ ﻳﻘﻪ ﺍﺵ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺖ. ﺍﺑﻮ ﺟﻨﺪﻝ ﻓﺮﻳﺎﺩﻯ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺸﻴﺪ ﻭ ﮔﻔﺖ: ﺍﻯ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺁﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻣﺸﺮﻛﺎﻥ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﻮﻡ ﻛﻪ ﻣﺮﺍ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺩﻳﻦ ﻭ ﺁﻳﻴﻨﻢ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﺳﺎﺯﻧﺪ ﻭ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺩﻫﻨﺪ؟ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻫﻢ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪﻥ ﺍﻧﺪﻭﻩ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺷﺪ ﻭ ﺷﺮﻭﻉ ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮﺩﻧﺪ.
سهیل بن عمرو اعلام کرد که بر اساس مفاد صلح نامه ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺑﻮ ﺟﻨﺪﻝ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﻴﺪ. ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﻫﻨﻮﺯ ﺻﻠﺤﻨﺎﻣﻪ ﺭﺍ ﻧﻨﻮﺷﺘﻪ ﺍﻡ. ﺳﻬﻴﻞ ﮔﻔﺖ: ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻣﻦ ﭼﻴﺰﻯ ﻧﺨﻮﺍﻫﻢ ﻧﻮﺷﺖ ﺗﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﻰ ﻭ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻛﻨﻰ. ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ)، ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﺪ، ﻭﻟﻰ ﺑﺎ ﺳﻬﻴﻞ ﺻﺤﺒﺖ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﻛﻪ ﭘﺴﺮ ﺭﺍ ﺭﻫﺎ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺳﻬﻴﻞ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺭﺍ ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺖ.
ﻣﻜﺮﺯ ﺑﻦ ﺣﻔﺺ ﻭ ﺣﻮﻳﻄﺐ ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﺍﻯ ﻣﺤﻤﺪ، ﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻮ ﺍﺑﻮ ﺟﻨﺪﻝ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﻨﺎﻩ ﺧﻮﺩ ﻣﻰ ﮔﻴﺮﻳﻢ، ﻭ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻭﺍﺭﺩ ﺧﻴﻤﻪ ﺍﻯ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﭘﻨﺎﻩ ﺩﺍﺩﻧﺪ، ﻭ ﭘﺪﺭﺵ ﻫﻢ ﺩﺳﺖ ﺍﺯ ﺳﺮﺵ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ. ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﺑﻪ ﺻﺪﺍﻯ ﺑﻠﻨﺪ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ: ﺍﻯ ﺍﺑﻮ ﺟﻨﺪﻝ ﺷﻜﻴﺒﺎ ﺑﺎﺵ ﻭ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﺧﺪﺍ ﺑﮕﺬﺍﺭ. ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎﻝ ﺑﺰﻭﺩﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﻮ ﻭ ﻫﻤﺮﺍﻫﺎﻧﺖ ﮔﺸﺎﻳﺸﻰ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ. ﻣﺎ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻗﻮﻡ ﺻﻠﺤﻰ ﻧﻮﺷﺘﻴﻢ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﻭ ﻣﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻬﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺭ ﺷﺪﻳﻢ، ﻭ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﻣﺎ ﻣﻜﺮ ﻭ ﻓﺮﻳﺒﻰ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﻴﻢ. ﺑﺎﺯ ﻋﻤﺮ، ﺑﻪ ﺣﻀﻮﺭ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﺁﻣﺪ ﻭ ﮔﻔﺖ: ﺍﻯ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﺧﺪﺍ ﻧﻴﺴﺘﻰ؟ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﭼﺮﺍ. ﮔﻔﺖ: ﻣﮕﺮ ﻣﺎ ﺑﺮ ﺣﻖ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ؟ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﭼﺮﺍ. ﮔﻔﺖ: ﻣﺮﮒ ﺩﺷﻤﻦ ﻣﺎ ﺑﺮ ﺑﺎﻃﻞ ﻧﻴﺴﺖ؟ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﭼﺮﺍ. ﮔﻔﺖ: ﭘﺲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﭼﺮﺍ ﺩﺭ ﺩﻳﻦ ﺧﻮﺩ ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺧﻮﺍﺭﻯ ﺷﻮﻳﻢ؟ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﻣﻦ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍﻳﻢ، ﻫﺮﮔﺰ ﺍﺯ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺍﻭ ﺳﺮﭘﻴﭽﻰ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﻢ ﻭ ﺍﻭ ﻫﻢ ﻫﻴﭽﮕﺎﻩ ﻣﺮﺍ ﺗﺒﺎﻩ ﻧﻤﻰ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ.
ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﺭﺍﻩ ﺍﻓﺘﺎﺩ ﻭ ﭘﻴﺶ ﺍﺑﻮ ﺑﻜﺮ ﺭﻓﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ ﺭﺍ ﺯﺩ. ﺍﺑﻮ ﺑﻜﺮ ﮔﻔﺖ: ﻣﺤﻤﺪ (ﺹ) ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍﺳﺖ، ﻫﻴﭽﮕﺎﻩ ﺍﺯ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺍﻭ ﺳﺮﭘﻴﭽﻰ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻫﻢ ﻫﺮﮔﺰ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺗﺒﺎﻩ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﻓﺮﻣﻮﺩ، ﺍﻯ ﻋﻤﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﺩﺭﮔﺬر.
ﻋﻤﺮ ﮔﻮﻳﺪ: ﻣﻦ ﭘﻴﺶ ﺍﺑﻮ ﺟﻨﺪﻝ ﺭﻓﺘﻢ ﻭ ﻛﻨﺎﺭ ﺍﻭ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻰ ﻛﺮﺩﻡ، ﻭ ﺳﻬﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮﻭ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﺪﺕ ﻣﻰ ﺭﺍﻧﺪ. ﻣﻦ ﺑﻪ ﺍﺑﻮ ﺟﻨﺪﻝ ﮔﻔﺘﻢ: ﺻﺒﺮ ﻛﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻫﻤﮕﻰ ﻣﺸﺮﻛﻨﺪ، ﻭ ﺧﻮﻥ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻣﺜﻞ ﺧﻮﻥ ﺳﮓ ﺑﻰ ﺍﺭﺯﺵ ﺍﺳﺖ، ﭘﺪﺭﺕ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﺍﺳﺖ ﺗﻮ ﻫﻢ ﻳﻚ ﻧﻔﺮﻯ، ﺑﻌﻠﺎﻭﻩ ﺗﻮ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻫﻢ ﺩﺍﺭی .
ﮔﻮﻳﺪ: ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭ ﺑﻮﺩﻡ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺣﺮﻑ ﺍﺑﻮ ﺟﻨﺪﻝ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﻜﺸﺪ ﻭ ﭘﺪﺭﺵ ﺭﺍ ﺑﺰﻧﺪ ﻭﻟﻰ ﺍﻭ ﺩﺭﻳﻎ ﻛﺮﺩ. ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﺍﺑﻮ ﺟﻨﺪﻝ ﮔﻔﺖ: ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﭘﺪﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻫﻢ ﺑﻜﺸﺪ، ﻭ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻗﺴﻢ ﺍﮔﺮ ﻣﺎ ﺑﻪ ﭘﺪﺭﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺩﺳﺘﺮﺳﻰ ﻣﻰ ﺩﺍﺷﺘﻴﻢ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﻣﻰ ﻛﺸﺘﻴﻢ، ﻭﺍﻧﮕﻬﻰ ﻣﺮﺩﻯ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﺮﺩی.
ﮔﻮﻳﺪ: ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺍﺑﻮ ﺟﻨﺪﻝ ﺑﻪ ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ: ﭼﺮﺍ ﺗﻮ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻧﻤﻰ ﻛﺸﻰ؟
ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ: ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﻣﺮﺍ ﺍﺯ ﻛﺸﺘﻦ ﺍﻭ ﻭ ﻏﻴﺮ ﺍﻭ ﻣﻨﻊ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ.
ﺍﺑﻮ ﺟﻨﺪﻝ ﮔﻔﺖ: ﺗﻮ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﺍﺯ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺗﺮ ﺍﺯ ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺘﻰ.
ﻋﻤﺮ ﻭ ﮔﺮﻭﻫﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﻭ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﺭﺳﻴﺪﻧﺪ، ﻭ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺍﻯ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ، ﻣﮕﺮ ﻧﮕﻔﺘﻪ ﺑﻮﺩﻯ ﻛﻪ ﺑﺰﻭﺩﻯ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﺴﺠﺪ ﺍﻟﺤﺮﺍﻡ ﺧﻮﺍﻫﻰ ﺷﺪ ﻭ ﻛﻠﻴﺪ ﻛﻌﺒﻪ ﺭﺍ ﺧﻮﺍﻫﻰ ﮔﺮﻓﺖ، ﻭ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻋﺮﻓﺎﺕ ﻭﻗﻮﻑ ﺧﻮﺍﻫﻰ ﻛﺮﺩ؟ ﻭ ﺣﺎﻝ ﺁﻧﻜﻪ ﻧﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﻬﺎﻯ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺭﺳﻴﺪ، ﻭ ﻧﻪ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ.
ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺁﻳﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﻔﺮﺗﺎﻥ؟
ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ: ﻧﻪ. ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺷﻤﺎ ﺑﺰﻭﺩﻯ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﺴﺠﺪ ﺍﻟﺤﺮﺍﻡ ﺧﻮﺍﻫﻴﺪ ﺷﺪ، ﻭ ﻣﻦ ﻛﻠﻴﺪ ﻛﻌﺒﻪ ﺭﺍ ﺧﻮﺍﻫﻢ ﮔﺮﻓﺖ، ﻭ ﻣﻦ ﻭ ﺷﻤﺎ ﺳﺮ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻜﻪ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺗﺮﺍﺷﻴﺪ، ﻭ ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﺮﻓﺎﺕ ﻣﻰ ﺭﻭﻧﺪ، ﺑﻪ ﺁﻧﺠﺎ ﺧﻮﺍﻫﻢ ﺭﻓﺖ.
آنگاه رسول خدا (ص) رو به عمر کرده و چنین فرمودند : آیا روز احد را فراموش کرده اید که می گریختید و به پشت سر خودتان ﻧﮕﺎﻩ ﻧﻤﻰ ﻛﺮﺩﻳﺪ ﻭ ﻣﻦ ﺍﺯ ﭘﻰ، ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﻓﺮﺍ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﻧﺪﻡ؟ ﺁﻳﺎ ﺭﻭﺯ ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻳﺪ ﻛﻪ ﺩﺷﻤﻦ ﺍﺯ ﺑﺎﻟﺎﻯ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻭ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮﺩﻧﺪ، ﻭ ﭼﺸﻤﻬﺎ ﺗﻴﺮﻩ ﺷﺪ، ﻭ ﺟﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﮔﻠﻮﮔﺎﻫﻬﺎ ﺭﺳﻴﺪ؟ ﺁﻳﺎ ﻓﻠﺎﻥ ﺭﻭﺯ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻳﺪ؟ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺭﺍ ﺗﺬﻛﺮ ﺩﺍﺩ ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻳﺪ؟
ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﺍﻯ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ، ﺧﺪﺍ ﻭ ﺭﺳﻮﻟﺶ ﺭﺍﺳﺖ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻨﺪ، ﻣﺎ ﺩﺭ ﺁﻧﭽﻪ ﺗﻮ ﺍﻧﺪﻳﺸﻴﺪﻩ ﺍﻯ ﻧﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪﻩ ﺍﻳﻢ، ﻭ ﺗﻮ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺍﻭ ﺍﺯ ﻣﺎ ﺩﺍﻧﺎﺗﺮﻯ...
ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﻋﻤﺮﺓ ﺍﻟﻘﻀﺎ، ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻜﻪ ﺷﺪ ﻭ ﺳﺮ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﺮﺍﺷﻴﺪ، ﺧﻄﺎﺏ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﻳﻦ ﻫﻤﺎﻥ ﭼﻴﺰﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻭﻋﺪﻩ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩﻡ. ﻭ ﭼﻮﻥ ﺭﻭﺯ ﻓﺘﺢ ﻣﻜﻪ ﻓﺮﺍ ﺭﺳﻴﺪ ﻭ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﻛﻠﻴﺪ ﻛﻌﺒﻪ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺖ، ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎﺏ ﺭﺍ ﭘﻴﺶ ﻣﻦ ﻓﺮﺍﺧﻮﺍﻧﻴﺪ. ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﻳﻦ ﻭﻋﺪﻩ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩﻡ. ﻭ ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺣﺠﺔ ﺍﻟﻮﺩﺍﻉ ﺩﺭ ﻋﺮﻓﺎﺕ ﻭﻗﻮﻑ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻤﺮ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ: ﺍﻳﻦ ﻭﻋﺪﻩ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩﻡ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ: ﺍﻯ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﻫﻴﭻ ﻓﺘﺤﻰ ﺩﺭ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﻣﻬﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﺻﻠﺢ ﺣﺪﻳﺒﻴﻪ ﻧﻴﺴﺖ.
منبع : ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺍﻟﻤﻐﺎﺯﻱ ﻭﺍﻗﺪﻯ، ﻣﺘﻦ، ﺹ: 464
و ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﻰ ﻣﺤﻤﺪ (ﺹ)، ﺝ 2، ﺹ: 216 - ترجمه السیره النبویه ابن هشام
بنام خدا
ماجرای صلح حدیبیه بسیار جالب است. پیامبر (ص) خوابی می بینند و به اصحاب وعده حج می دهند و با نفرات بیشمار حدود 1400 نفر از اصحاب در حالی که شتران قربانی را مشخص کرده اند به سوی مکه به راه می افتند.
اصحاب همه شاد و با انگیزه اند اما قریش هم مطلع شده و مصمم می گردند تا جلوی ورود مسلمانان را بگیرند. پیامبر (ص) و زعمای قریش از طرفی باب مذاکره را می گشایند و نماینده به سوی هم گسیل می دارند.
در این قسمت نیز شاهد خواهیم بود که چگونه شخصی که شدیدا عاشق "گردن زدن" اسرا و ضعفاست چگونه از روی ترس بهانه تراشی کرده و از دستور پیامبر (ص) سرپیچی می کند .
اینک ماجرا از زبان واقدی در کتاب مغازی :
ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺴﻰ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﭘﻴﺶ ﻗﺮﻳﺶ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻧﺪ، ﺧﺮﺍﺵ ﺑﻦ ﺍﻣﻴّﻪ ﻛﻌﺒﻰ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺷﺘﺮ ﻧﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ)، ﻣﻮﺳﻮﻡ ﺑﻪ ﺭﻭﺑﺎﻩ ﺳﻮﺍﺭ ﺷﺪ ﻭ ﺭﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﺑﺮﺍﻯ ﭼﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭﻯ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﻧﺪ، ﻭ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﻋﻤﺮﻩ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﻳﻢ، ﻭ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﺎ ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺑﺮ ﺧﺎﻧﻪ ﻃﻮﺍﻑ ﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﺍﺯ ﺍﺣﺮﺍﻡ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻳﻴﻢ ﻭ ﺑﺮﮔﺮﺩﻳﻢ. ﻗﺮﻳﺶ ﺷﺘﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺭﺍ ﭘﻰ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﻛﺴﻰ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﺭﺍ ﻛﺮﺩ ﻋﻜﺮﻣﺔ ﺑﻦ ﺍﺑﻰ ﺟﻬﻞ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺧﺮﺍﺵ ﺑﻦ ﺍﻣﻴﻪ ﺭﺍ ﻫﻢ ﺑﻜﺸﺪ ﻭﻟﻰ ﮔﺮﻭﻫﻰ ﺍﺯ ﺧﻮﻳﺸﺎﻥ ﺍﻭ ﻛﻪ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻣﺎﻧﻊ ﺷﺪﻧﺪ، ﻭ ﻗﺮﻳﺶ ﺧﺮﺍﺵ ﺭﺍ ﺁﺯﺍﺩ ﻛﺮﺩﻧﺪ. ﺍﻭ ﺑﺎ ﺯﺣﻤﺖ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﻀﻮﺭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﺭﺳﺎﻧﺪ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﻳﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺑﻪ ﻋﺮﺽ ﺭﺳﺎﻧﺪ، ﻭ ﮔﻔﺖ: ﺍﻯ
ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﻣﺮﺩﻯ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺗﺮ ﺍﺯ ﻣﻦ ﺭﺍ ﺍﻋﺰﺍﻡ ﻓﺮﻣﺎ! ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ)، ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎﺏ ﺭﺍ ﻓﺮﺍ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﺪ، ﺗﺎ ﭘﻴﺶ ﻗﺮﻳﺶ ﺭﻭﺍﻧﻪ ﺍﺵ ﻛﻨﻨﺪ، ﻭﻟﻰ ﺍﻭ ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ: ﺍﻯ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﻣﻦ ﻣﻰ ﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﻜﺸﻨﺪﻡ، ﭼﻮﻥ ﻗﺮﻳﺶ ﺩﺷﻤﻨﻰ ﻣﺮﺍ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﺴﻰ ﺍﺯ ﺑﻨﻰ ﻋﺪﻯ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﺍ ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ، ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ ﺍﮔﺮ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺭﻳﺪ، ﭘﻴﺶ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻰ ﺭﻭﻡ. ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ)، ﭼﻴﺰﻯ ﻧﻔﺮﻣﻮﺩﻧﺪ. ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ: ﻣﻦ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻯ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳﻰ ﻣﻰ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻜﻪ ﺍﺯ ﻣﻦ ﮔﺮﺍﻣﻰ ﺗﺮ، ﻭ ﻣﺤﺘﺮﻡ ﺗﺮ، ﻭ ﭘﺮ ﺧﻮﻳﺸﺎﻭﻧﺪ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺍﻭ ﻋﺜﻤﺎﻥ ﺑﻦ ﻋﻔﺎﻥ ﺍﺳﺖ. ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ)، ﻋﺜﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﻓﺮﺍ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ: ﭘﻴﺶ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺮﻭ، ﻭ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﺒﺮ ﺑﺪﻩ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ ﺍﻳﻢ، ﻣﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﺯﻳﺎﺭﺕ ﺍﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﻳﻢ ﻭ ﺣﺮﻣﺖ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺰﺭﮒ ﻣﻰ ﺷﻤﺮﻳﻢ ﻭ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﻳﻢ، ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ ﺭﺍ ﻣﻰ ﻛﺸﻴﻢ ﻭ ﺑﺎﺯ ﻣﻰ ﮔﺮﺩﻳﻢ.
منبع: ترجمه مغازی واقدی، ص 456