گردن زن در زدن گردن ابوسفیان هم ناکام ماند!

بنام خدا

داستان فتح مکه شنیدنی های زیادی دارد اما داستان اسلام آوردن ابوسفیان بخصوص که رد پایی از "گردن زن " ناکام ما هم در آن دیده می شود شنیدنی است .

ماجرا به نقل از مغازی واقدی:

" ﻋﺒﺪ ﺍﻟﻠﱠﱠﻪ ﺑﻦ ﺟﻌﻔﺮ، ﺑﺎ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﺍﺑﻦ ﻋﺒﺎﺱ ﻧﻘﻞ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ: ﭼﻮﻥ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﺑﻪ ﻣﺮّ ﺍﻟﻈّﻬﺮﺍﻥ ﻓﺮﻭﺩ ﺁﻣﺪ، ﻋﺒﺎﺱ ﺑﻦ ﻋﺒﺪ ﺍﻟﻤﻄﻠﺐ ﻣﻰ ﮔﻔﺖ: ﺍﻯ ﻭﺍﻯ ﺑﺮ ﻓﺮﺩﺍﻯ قریش ! ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻗﺴﻢ ﺍﮔﺮ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﺑﺎ ﻗﻬﺮ ﻭ ﺧﺸﻢ ﻣﻜﻪ ﺭﺍ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺁﻣﺪ. ﻋﺒﺎﺱ ﮔﻮﻳﺪ: ﻣﻦ ﺍﺳﺘﺮ ﺳﻴﺎﻩ ﻭ ﺳﭙﻴﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﺭﺍ ﺳﻮﺍﺭ ﺷﺪﻡ ﻭ ﮔﻔﺘﻢ: ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺴﻰ ﺭﺍ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﻢ ﻭ ﭘﻴﺶ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﻔﺮﺳﺘﻢ ﺗﺎ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻧﻜﻪ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﺑﻪ ﻗﻬﺮ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻜﻪ ﺷﻮﺩ، ﮔﺮﻭﻫﻰ ﺑﻪ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ.

ﮔﻮﻳﺪ: ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﺭﺍﻙ ﺩﺭ ﭘﻰ ﻛﺴﻰ ﻣﻰ ﮔﺸﺘﻢ، ﺻﺪﺍﻳﻰ ﺷﻨﻴﺪﻡ ﻛﻪ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ: ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻗﺴﻢ ﻫﺮﮔﺰ ﺁﺗﺸﻰ ﭼﻮﻥ ﺁﺗﺶ ﺍﻣﺸﺐ ﻧﺪﻳﺪﻩ ﺍﻡ. ﺑﺪﻳﻞ ﺑﻦ ﻭﺭﻗﺎﺀ ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﺁﻥ ﺻﺪﺍ ﮔﻔﺖ: ﺍﻳﻨﻬﺎ ﺧﺰﺍﻋﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺟﻨﮓ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ. ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﮔﻔﺖ: ﺧﺰﺍﻋﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﻭ ﺧﻮﺍﺭﺗﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺭﺩﻭﮔﺎﻩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺁﺗﺶ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﻋﺒﺎﺱ ﮔﻮﻳﺪ: ﻧﺎﮔﺎﻩ ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ ﻭ ﮔﻔﺘﻢ «ﺍﻯ ﺍﺑﺎ ﺣﻨﻈﻠﻪ»، ﺍﻭ ﻫﻢ ﺻﺪﺍﻯ ﻣﺮﺍ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻭ ﮔﻔﺖ: ﻋﺒﺎﺱ، ﺗﻮﻳﻰ؟! ﭘﺪﺭ ﻭ ﻣﺎﺩﺭﻡ ﻓﺪﺍﻯ ﺗﻮ ﺑﺎد.

 ﮔﻔﺘﻢ: ﻭﺍﻯ ﺑﺮ ﺗﻮ، ﺍﻳﻦ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺩﻩ ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﮔﻔﺖ: ﭘﺪﺭ ﻭ ﻣﺎﺩﺭﻡ ﻓﺪﺍﻯ ﺗﻮ ﺑﺎﺩ ﭼﻪ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻰ؟ ﺁﻳﺎ ﭼﺎﺭﻩ ﺍﻯ ﻫﺴﺖ؟ ﮔﻔﺘﻢ: ﺁﺭﻯ، ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻦ ﺳﻮﺍﺭ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺘﺮ ﺷﻮ، ﺗﺎ ﺗﻮ ﺭﺍ ﭘﻴﺶ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﺑﺒﺮﻡ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﻛﺲ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺩﺳﺖ ﻳﺎﺑﺪ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺸﺖ.

ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﮔﻔﺖ: ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻗﺴﻢ ﻣﻦ ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﻡ.

ﮔﻮﻳﺪ: ﺑﺪﻳﻞ ﻭ ﺣﻜﻴﻢ ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﺑﺮ ﺗﺮﻙ ﻣﻦ ﺳﻮﺍﺭ ﺷﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻭ ﺭﺍﻩ ﺍﻓﺘﺎﺩﻡ. ﺍﺯ ﻛﻨﺎﺭ ﻫﺮ ﺁﺗﺸﻰ ﻛﻪ ﻣﻰ ﮔﺬﺷﺘﻢ ﻣﻰ ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﻛﻴﺴﺖ؟ ﻭ ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ ﻣﺮﺍ ﻣﻰ ﺩﻳﺪﻧﺪ ﻣﻰ ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﻋﻤﻮﻯ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺘﺮ ﺍﻭ ﺳﻮﺍﺭ  ﺍﺳﺖ. ﭼﻮﻥ ﺍﺯ ﻛﻨﺎﺭ ﺁﺗﺶ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎﺏ ﮔﺬﺷﺘﻢ ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ ﺳﻴﺎﻫﻰ ﻣﺮﺍ ﺩﻳﺪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻭ ﮔﻔﺖ: ﻛﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺘﻢ: ﻋﺒﺎﺱ. ﺍﻭ ﻧﮕﺎﻩ ﻛﺮﺩ ﻭ ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻡ ﺩﻳﺪ ﮔﻔﺖ: ﺍﻳﻦ ﺩﺷﻤﻦ ﺧﺪﺍ ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﺍﺳﺖ، ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺷﻜﺮ ﻛﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﻫﻴﭻ ﺗﻌﻬﺪ ﻭ ﺍﻟﺘﺰﺍﻣﻰ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﺎ ﺍﻓﺘﺎﺩ.

ﮔﻮﻳﺪ: ﻋﻤﺮ ﺭﺍ ﺩﻳﺪﻡ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﺧﻴﻤﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﻣﻰ ﺩﻭﺩ ﻭ ﻣﻦ ﻫﻢ ﺍﺳﺘﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺭﺍﻧﺪﻡ ﻭ ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻛﻨﺎﺭ ﺧﻴﻤﻪ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﺭﺳﻴﺪﻳﻢ. ﻣﻦ ﺩﺍﺧﻞ ﺧﻴﻤﻪ ﺷﺪﻡ ﻭ ﻋﻤﺮ ﻫﻢ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﻦ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪ. ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ: ﺍﻯ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ، ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺍﻳﻦ ﺩﺷﻤﻦ ﺧﻮﺩ ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺪﻭﻥ ﻫﻴﭻ ﻗﻴﺪ ﻭ ﺷﺮﻃﻰ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻣﺎ ﻧﻬﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺩﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﮔﺮﺩﻧﺶ ﺭﺍ ﺑﺰﻧﻢ. ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ: ﺍﻯ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ، ﻣﻦ ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﭘﻨﺎﻩ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻡ.

ﮔﻮﻳﺪ: ﺁﻥ ﺷﺐ ﺭﺍ ﺣﻀﻮﺭ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﻣﺎﻧﺪﻡ ﻭ ﮔﻔﺘﻢ: ﺍﻣﺸﺐ ﻛﺴﻰ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﻣﻦ ﻧﻤﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﺠﺎﺕ ﺑﺪﻫﺪ ﻭ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﮕﺬﺍﺭﻡ ﻛﺴﻰ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺧﻮﺩﻡ ﻳﺎ ﺑﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﻣﺬﺍﻛﺮﻩ ﻛﻨﺪ. ﻫﻤﻴﻨﻜﻪ ﻋﻤﺮ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﻭ ﻛﺸﺘﻦ ﺍﻭ ﭘﺮ ﺣﺮﻓﻰ ﻛﺮﺩ، ﮔﻔﺘﻢ: ﺍﻯ ﻋﻤﺮ ﺁﺭﺍﻡ بگیر! ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﺮﺩﻯ ﺍﺯ ﺑﻨﻰ ﻋﺪﻯ ﺑﻦ ﻛﻌﺐ ﺑﻮﺩ، ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻤﻰ ﮔﻔﺘﻰ، ﭼﻮﻥ ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﺍﺯ ﺑﻨﻰ ﻋﺒﺪ ﻣﻨﺎﻑ ﺍﺳﺖ.

ﻋﻤﺮ ﮔﻔﺖ: ﺍﻯ ﺍﺑﻮ ﺍﻟﻔﻀﻞ ﺗﻮ ﺁﺭﺍﻡ ﺑﮕﻲ! ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺗﻮ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺍﺯ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺷﺪﻥ ﻫﺮ ﻛﺴﻰ ﺍﺯ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺧﻄّﺎﺏ ﺑﻬﺘﺮ ﻭ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺷﺘﻨﻰ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ. ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﺑﻪ ﻣﻦ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﺑﺒﺮ، ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻮ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﺭ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻡ. ..."

 منبع : ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺍﻟﻤﻐﺎﺯﻱ ﻭﺍﻗﺪﻯ، ﻣﺘﻦ، ﺹ: 625

"... ﺗﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻧﺎﻗﻪ ﻗﺼﻮﺍﻯ ﺧﻮﺩ ﺳﻮﺍﺭ ﻭ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﺑﻮ ﺑﻜﺮ ﻭ ﺍﺳﻴﺪ ﺑﻦ ﺣﻀﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻰ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺩﻭ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻰ ﻓﺮﻣﻮﺩ، ﻋﺒﻮﺭ ﻛﺮﺩ. ﻋﺒﺎﺱ ﮔﻔﺖ: ﺍﻳﻦ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﻓﻮﺝ ﺧﻮﺩ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ ﻭ ﮔﺮﻭﻫﻰ ﺍﺯ ﻣﻬﺎﺟﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﻧﺼﺎﺭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﻮﺟﻨﺪ، ﻭ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﭘﺮﭼﻤﻬﺎﻯ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﻛﻮﭼﻚ ﺍﺳﺖ. ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﻋﺸﻴﺮﻩ ﻫﺎﻯ ﺍﻧﺼﺎﺭ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﭘﺮﭼﻤﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻫﻤﮕﻰ ﻏﺮﻕ ﺩﺭ ﺁﻫﻦ ﻭ ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻰ ﻛﻪ ﭼﻴﺰﻯ ﺟﺰ ﭼﺸﻤﻬﺎﻳﺸﺎﻥ ﺩﻳﺪﻩ ﻧﻤﻰ ﺷﻮﺩ. ﻭ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎﺏ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﺳﺮﺍﭘﺎ ﻏﺮﻕ ﺩﺭ ﺁﻫﻦ ﺑﻮﺩ ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻁ ﻭ ﺻﺪﺍﻯ ﺑﻠﻨﺪ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻣﻰ ﺩﺍﺩ ﻭ ﻟﺸﻜﺮ ﺭﺍ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﻰ ﻛﺮﺩ. ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﭘﺮﺳﻴﺪ: ﺍﻯ ﻋﺒﺎﺱ ﺍﻳﻦ ﻛﺴﻰ ﻛﻪ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ ﻭ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ ﻛﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ: ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎﺏ ﺍﺳﺖ. ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﮔﻔﺖ: ﻟﺎﺑﺪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻰ ﺑﻨﻰ ﻋﺪﻯ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﭘﺲ ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ، ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻗﺴﻢ ﭼﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﻰ ﻭ ﻓﺮﻭﻣﺎﻳﮕﻰ ﺍﻯ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮد.

 ﻋﺒﺎﺱ ﮔﻔﺖ: ﺍﻯ ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎﻝ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻣﻰ ﺳﺎﺯﺩ، ﻭ ﻋﻤﺮ ﺍﺯ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎﻝ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. 

منبع : ترجمه مغازی واقد، ص 629

در  سیره ابن هشام( ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﻰ ﻣﺤﻤﺪ (ﺹ)، ﺝ 2، ﺹ: 266 ) در توضیح ماجرا اضافه کده است که :

عباس عموی پیامبر ﺍﺯ ﺗﺮﺱ ﺁﻧﻜﻪ ﻣﺒﺎﺩﺍ ﻋﻤﺮ ﭼﻴﺰﻯ ﺩﺭ ﮔﻮﺵ ﺭﺳﻮﻝﺧﺪﺍ ﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠّﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭ ﺁﻟﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻭ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﻗﺘﻞ ﺍﺑﻮ ﺳﻔﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﮕﻴﺮﺩ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺭﻓﺘﻪ ﺳﺮ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺍﺳﻠﺎﻡ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺁﻏﻮﺵ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﮔﻔﺖ ﺑﺨﺪﺍ ﻧﻤﻰ ﮔﺬﺍﺭﻡ ﺍﻣﺸﺐ ﻛﺴﻰ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺳﺮ ﺩﺭﮔﻮﺷﻰ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﺪ...

و اینچنین شد که متاسفانه "گردن زن" در زدن گردن ابوسفیان نیز ناکام ماند!